اگزوزوم چیست؟

اگزوزوم ها وزیکول یا اجزای سلولی هستند که در خارج از سلول وجود دارند. به طور (یک مولتی وزیکولاربادی (MVB) آزاد شده اند ، شناخت همه سلول ها سیستم اندوممبرین (endomembrane) ندارند و بنابراین همه قادر به ترشح اگزوزوم نیستند. سلولهای B ، سلولهای دندریتیک و سلولهای ماست سل به عنوان بخشی از روند طبیعی خود ، به طور منظم اگزوزوم ها را آزاد می کنند. این سلول ها همچنین می توانند با تعامل با سلول های دیگر تحریک شوند تا اگزوزوم ها آزاد شوندتصور می شود که اگزوزوم ها نوعی ارتباط بین سلول ها و انتقال مولکول ها هستند. مطالعات اخیر نشان داده است که اگزوزوم ها در حرکت پروتئین ها ، لیپیدها و اسیدهای نوکلئیک موثر در بیماری نقش دارند. هم میکروزیکول ها و هم اگزوزوم ها از طریق انتقال افقی محموله های سلولی مانند DNA، mRNA، miRNA ها، پپتیدها و پروتئین ها نقش مهمی در ارتباطات درون سلولی ایفا می کنند. اگزوزوم ها، بر خلاف سلول های بنیادی، می توانند سد خونی مغز را بشکنند. این باعث می شود که آنها در درمان بیماری یا شرایط نورودژنراتیو ایده آل تر باشند همچنین ممکن است به عنوان وکتور برای داروها مفید باشند زیرا از غشای سلولی طبیعی ساخته شده اند و نه از پلیمرهای مصنوعی و توسط میزبان بهتر تحمل می شوند. یک مطالعه نشان داد که اگزوزوم ها می توانند کمپلکس های MHC-پپتید شناخته شده توسط لنفوسیت های T را حمل کنند. ترشح این اگزوزوم ها می تواند پاسخ های ایمنی ضد توموری را افزایش دهد.

مــطالــعات اخــیر نــشان مــی دهــد کــه بــسیاری از اثــرات پــاراکــریــن ســلول هــای بــنیادی مــزانــشیمی بــه واسـطه آزاد سـازی وزیـکول هـای کـوچـکی بـه قـطر ۵۰ تـا ۱۵۰ نـانـومـتر تـحت نـام “اگـزوزوم” صـورت مــی پــذیــرد. اگــزوزوم وزیــکول کــوچــکی اســت کــه از غــشای ســلول مــنشا مــی گــیرد و در ریــزمــحیط اطــراف ســلول آزاد مــی شــود. وزیــکول هــا حــامــل گــروهــی انــتخابــی از مجــموعــه لــیگانــد / رســپتور، مـحتویـات آنـزیـمی، سـایـتوکـایـنی و مـواد ژنـتیکی سـلول مـولـد خـود هسـتند و مـتعاقـب اتـصال و ورود بـه سـلول هـدف، پـیام هـایـی جهـت تحـریـک یـا مـهار، بـرنـامـه ریـزی مجـدد ژنـتیکی و تـغییر فـنوتـیپی بـه ســـــلول هـــــای هـــــدف مـــــی فـــــرســـــتند.

اســـــتفاده درمـــــانـــــی از اگـــــزوزوم هـــــا بـــــه عـــــنوان یـــــک روش درمـــــان غــیرســلولــی مــزایــایــی دارد کــه مــی تــوانــد تــوجــیه مــناســبی بــرای جــایــگزیــنی آن در روش هــای مــعمول سـلول درمـانـی بـاشـد. بـه طـور خـلاصـه اگـزوزوم هـا در مـقایـسه بـا سـلول هـا، بـه لـحاظ سـاخـتاری و عــــملکردی بــــا ثــــبات تر هســــتند و قــــابــــلیت ذخــــیره ســــازی نــــامحــــدودتــــری دارنــــد. بــــه عــــلاوه، پــــیام دهــــی تحـریـکی یـا مـهاری نـاشـی از آنـها در مـقایـسه بـا سـلول بـه مـراتـب قـوی تر اسـت و مـخاطـره نـاشـی از بـــروز نـــاپـــایـــداری ژنـــتیکی و رد ایـــمنی مـــتعاقـــب تـــجویـــز ســـلول آلـــوژن را در مـــدل هـــای درون تـــن (in vivo) نـدارنـد. در حـالـتی کـه سـلول هـای بـنیادی مـزانـشیمی و لـنفوسـیت هـا بـا هـم کشـت داده مـی شـونـد، تـماس آنـها تـوسـط مجـموعـه لـیگانـد / رسـپتور، بـخشی از ابـزار تـعدیـل سـلول هـای بـنیادی بـرفعالیت لنفوسیت ها است.

فــوایــد اگــزوزوم هــا:اگــزوزوم هــا بــه عــنوان وزیــکول هــای کــوچــک مشــتق از غــشا ســلول، بــا تــوجــه بــه مـحتویـات مـشابـه سـلول مـولـد خـود، پـتانـسیل مـهار تـماسـی مـشابـهی نـیز دارنـد. بـا ایـن وجـود، بـرخـی شــواهــد نــشان مــی دهــند کــه پــیام مجــموعــه لــیگانــد/ رســپتور قــرارگــرفــته در غــشای مــیکرووزیــکول بــه مــراتــب قــویــتر از پــیام هــمین مجــموعــه در غــشای ســلول عــمل مــی کــند. بــه هــرحــال، از جــنبه نــظری، اســـتفاده درمـــانـــی از ســـلول هـــای بـــنیادی مـــزانـــشیمی بـــه دلـــیل ویـــژگـــی تـــولـــید پـــایـــدار فـــاکـــتورهـــای ســرکــوب ایــمنی از جــمله ســایــتوکــایــن هــا، آنــزیــم هــا و مــتابــولــیت هــا و فــاکــتور هــای تــغذیــهای مــزیــتی چـــشمگیر نســـبت بـــه اگـــزوزوم دارد. امـــا ایـــن مـــزیـــت بـــه دلـــیل مـــرگ ســـلولـــی بـــخش قـــابـــل تـــوجـــهی از ســلول هــای بــنیادی در هــفته اول پــس از تــجویــز، در نــتیجهی اســترســهای مــحیط بــدن، کــمتر مــی شود. از این رو درمان با اگزوزوم یک روش موثر و پایدار محسوب می شود.
بـــا تـــوجـــه بـــه نـــتایـــج مـــطالـــعات مـــختلف بـــه نـــظر مـــی رســـد کـــه اگـــزوزوم هـــای مشـــتق از ســـلول هـــای بــنیادی مــزانــشیمی، پــتانــسیل مــوثــری در ســرکــوب ایــمنی جهــت اهــداف درمــانــی هســتند. از ســوی دیـگر، ایـده تـولـید انـبوه اگـزوزوم هـای مشـتق از سـلول هـای بـنیادی مـزانـشیمی مـی تـوانـد بـه عـنوان یک هدف قابل حصول در درمان بیماری های خود ایمن مورد توجه قرار گیرد.

ســـرم اگـــزوزوم چیســـت؟

یـــک نـــوآوری جـــدیـــدتـــر، ســـرم اگـــزوزوم بـــه یـــک مـــحصول مـــراقـــبت از پـــوســـت اطـلاق مـی شـود کـه از نـانـووزیـکول هـا )اگـزوزوم هـا( و مـعمولاً سـایـر مـواد فـعال بـرای تـرویـج جـوان سـازی پـوسـت اسـتفاده مـی کـند. سـرم اگـزوزوم چـه تـفاوتـی بـا درمـان اگـزوزوم دارد؟ اگـزوزوم هـای مــوجــود در فــرمــول هــای داخــل کــلینیک و خــانــگی بــه تحــریــک تــولــید کــلاژن، کــاهــش چــین و چــروک، مـبارزه بـا آسـیب هـای مـحیطی و بهـبود رنـگ کـلی پـوسـت کـمک مـی کـند. فـرمـول درون بـالـینی کـه در طــول درمــان اگــزوزوم اســتفاده مــی شــود، از طــریــق تــزریــق هــدفــمند، افــزایــش بیشــتری از اگــزوزوم هــــا را ارائــــه مــــی دهــــد. از ســــوی دیــــگر، ســــرم اگــــزوزوم حــــاوی دوز کــــمتری از اگــــزوزوم اســــت، امــــا روزانـه بـرای تـحویـل مـداوم بـه پـوسـت اسـتفاده مـی شـود.بـه هـمین دلـیل، بـسیاری درمـان اگـزوزوم را بهـــتر از PRP مـــی دانـــند زیـــرا مـــی تـــوانـــد نـــتایـــج مـــوثـــرتـــری ارائـــه دهـــد. مـــانـــند درمـــان PRP، زمـــاناسـتراحـت زیـادی بـرای ایـن روش لازم نیسـت، کـه آن را بـه انـتخابـی عـالـی بـرای بـسیاری از مـردان و زنان تبدیل می کند.

چـگونـه اگـزوزوم هـا بـه ضـد پـیری کـمک مـی کـنند؟

اگـزوزوم هـا بـه دلـیل تـوانـایـی آنـها در انـتقال پـیام بــین ســلول هــا، نــقش کــلیدی در جــوان ســازی و الــتیام پــوســت دارنــد. وقــتی صــحبت از جــوانــسازی پــوســت مــی شــود، اگــزوزوم هــا حــاوی پــروتــئین هــا، فــاکــتورهــای رشــد و مــولــکول هــای زیســت فــعال هسـتند کـه بـه ارتـقای سـلامـت و تـرمـیم پـوسـت کـمک مـی کـنند. بـا افـزایـش تـولـید کـلاژن، اگـزوزوم هـا هـمچنین مـی تـوانـند چـین و چـروک هـا را کـاهـش دهـند، هـیدراتـاسـیون را بهـبود بـخشند و در بـرابـر آســـــیب هـــــای مـــــحیطی مـــــحافـــــظت کـــــنند. عـــــلاوه بـــــر ایـــــن، اگـــــزوزوم هـــــا را مـــــی تـــــوان بـــــرای تـــــشویـــــق بــازســازی ســلولــی، رشــد مــو، تســریــع بهــبود زخــم هــا، کــاهــش الــتهاب و بــه حــداقــل رســانــدن ظــاهــر اسکار استفاده کرد.

اگــزوزوم تــراپــی چیســت؟

اگــزوزوم درمــانــی یــا درمــان اگــزوزوم شــامــل تــحویــل اگــزوزوم هــا بــه محــل درمان است که باعث ایجاد پاسخ در سلول ها می شود.

آیـا اگـزوزوم تـراپـی ارزشـش را دارد؟

بسـتگی داره! اگـر وضـعیت پـوسـت شـما بـا درمـان هـای دیـگر مـانـند مـیکرونـیدلـینگ بـه تـنهایـی بهـبود نـمی یـابـد، افـزودن اگـزوزوم هـا بـه مـعادلـه مـی تـوانـد در مـدت زمان نسبتاً کوتاهی تفاوت قابل توجهی ایجاد کند. اگـزوزوم هـا نـانـووزیـکول هـای خـارج سـلولـی کـوچـکی هسـتند کـه تـوسـط سـلول هـا آزاد مـی شـونـد و پـتانـسیل آنـها بـرای اسـتفاده در لـوازم آرایـشی، مـراقـبت از پـوسـت، بـازسـازی بـافـت و بـیماری هـای پــوســتی مــورد بــررســی قــرار گــرفــته اســت. ارزش درمــانــی اگــزوزوم هــا در تــوانــایــی آنــها بــرای تــعدیــل ریـــزمـــحیط ســـلول هـــا، تـــنظیم بـــیان ژن و الـــقای تـــمایـــز ســـلولـــی اســـت کـــه مـــی تـــوانـــد تـــأثـــیر مـــثبتی بـــر ســلامــت پــوســت داشــته بــاشــد. اگــزوزوم هــا بــرای کــاهــش چــین و چــروک، بهــبود بــافــت و آبــرســانــی پـوسـت و افـزایـش خـاصـیت ارتـجاعـی پـوسـت و هـمچنین بـرای کـاهـش الـتهاب و آسـیب هـای نـاشـی از اشـــعه مـــاوراء بـــنفش اســـتفاده شـــده اســـت. عـــلاوه بـــر ایـــن، اگـــزوزوم هـــا بـــرای تـــرویـــج بـــازســـازی بـــــافـــــت در زخـــــم هـــــای پـــــوســـــتی و بـــــرای درمـــــان بـــــیماری هـــــای پـــــوســـــتی مـــــانـــــند لـــــوپـــــوس اریـــــتماتـــــوز سیسـتمیک، پـسوریـازیـس، درمـاتـیت آتـوپـیک، اسـکلروز سیسـتمیک، تـنظیم رنـگدانـه، ویـتیلیگو و رشـد مــــو اســــتفاده شــــده انــــد.

در ایــــن بــــررســــی، ارزش درمــــانــــی اگــــزوزوم هــــا در زمــــینه لــــوازم آرایــــشی، مـراقـبت از پـوسـت، بـازسـازی بـافـت و بـیماری هـای پـوسـتی تـوضـیح داده شـده اسـت. ادبـیات مـوجـود نـشان مـی دهـد کـه بـا تـحقیقات بیشـتر، اگـزوزوم هـا مـمکن اسـت بـه یـک گـزیـنه درمـانـی مـناسـب بـرای بسیاری از بیماری های پوستی تبدیل شوند. اگـــزوزوم هـــا وزیـــکول هـــایـــی بـــا انـــدازه نـــانـــو هســـتند کـــه مـــعمولاً 30 تـــا 200 نـــانـــومـــتر قـــطر دارنـــد و حـاوی انـواع پـروتـئین هـا، لـیپیدهـا و مـواد ژنـتیکی مـانـند mRNA و miRNA هسـتند [1،2،3،4]. اگــزوزوم هــا از انــواع مــختلف ســلول هــا از جــمله ســلول هــای بــنیادی آزاد مــی شــونــد و مــی تــوانــنددر جـریـان خـون گـردش کـنند.

اگـزوزوم هـا از جـوانـه زدن بـه داخـل اجـسام چـند وزیـکولـی (MVBs)حـــاوی وزیـــکول هـــای داخـــل مجـــرای (ILVs) ســـرچـــشمه مـــی گـــیرنـــد و از طـــریـــق مـــسیر انـــدوزومـــی- لـیزوزومـی آزاد مـی شـونـد. تـصور مـی شـود کـه آنـها در ارتـباطـات بـین سـلولـی نـقش دارنـد. آنـها در بــسیاری از فــرآیــندهــای بــیولــوژیــکی از جــمله ارتــباط ســلول بــه ســلول، تــرمــیم بــافــت و تــعدیــل سیســتم ایـــــمنی شـــــرکـــــت مـــــی کـــــنند. آنـــــها حـــــاوی انـــــواع مـــــختلفی از مـــــولـــــکول هـــــا، از جـــــمله پـــــروتـــــئین هـــــا و اســـیدهـــای نـــوکـــلئیک هســـتند ]5،6[، و عـــملکردهـــای مـــختلفی از جـــمله تـــعدیـــل ایـــمنی و ارســـال پـــیام بــــین ســــلول هــــا را نــــشان مــــی دهــــند. اگــــزوزوم هــــا هــــمچنین دارای خــــواص ضــــد الــــتهابــــی و تــــعدیــــل کـننده ایـمنی هسـتند کـه آنـها را بـرای اسـتفاده در بـازسـازی فـلپ پـوسـت جـذاب مـی کـند. در سـال هـای اخـیر شـاهـد افـزایـش تـقاضـا بـرای مـحصولات مـراقـبت از پـوسـت بـوده بـالا بـوده اسـت. عـوامـل مـتعددی از جـمله تـمرکـز بیشـتر بـر خـودمـراقـبتی، افـزایـش اطـلاع زیـبایـی در رسـانـههـای اجـتماعـی و آگـاهـی روزافـزون از خـطرات قـرار گـرفـتن در مـعرض نـور خـورشـید بـه ایـن امـر منجـر مـیشـود. رونـد خـودمـراقـبتی تـا حـدی نـاشـی از ایـن ایـده اسـت کـه مـردم بـایـد از پـوسـت خـود مـراقـبت کـنند زیـرا ایـن بـــزرگـــتریـــن عـــضو بـــدن اســـت.

افـــراد بـــه طـــور فـــزایـــنده ای بـــه دنـــبال مـــحصولات طـــبیعی، ارگـــانـــیک و عـاری از مـواد مـضر هسـتند کـه بـا تـرکـیباتـی کـه بـرای پـوسـتشان ایـمن و مـفید هسـتند، فـرمـولـه شـده انـــد. مـــحصولاتـــی مـــانـــند مـــرطـــوبکـــنندههـــای صـــورت، ســـرمهـــا و مـــاســـکهـــا مـــحبوبتـــر مـــیشـــونـــد، زیـــرا راهـی بـرای تـغذیـه و مـحافـظت از پـوسـت در بـرابـر آسـیبهـای مـحیطی فـراهـم مـیکـنند

رسـانـه هـای اجتماعی نیز تاثیر زیادی بر صنعت آرایشی و بهداشتی داشته انداگـزوزوم هـا در صـنعت زیـبایـی اگـزوزوم هـا اخـیراً در دنـیای زیـبایـی ومـراقـبت از پـوسـت مـورد تـوجـه قـرار گـرفـته انـد . اگـزوزومهـا کـه در کـرمهـا، سـرمهـا و مـاسـکهـای مـوضـعی اسـتفاده مـیشـونـد، دارای تــعدادی فــوایــد درمــانــی و ضــد پــیری هســتند . اگــزوزوم هــا بــرای مــراقــبت از پــوســت مــفید هســتند، زیــرا پــر از پــروتــئین هــا، لــیپیدهــا و مــولــکول هــای دیــگر هســتند کــه مــی تــوانــند بــه بهــبود، آبــرســانــی و مـحافـظت از پـوسـت کـمک کـنند. ایـن مـولـکول هـا مـی تـوانـند بـه افـزایـش تـولـید کـلاژن، کـاهـش الـتهاب و مـحافـظت از پـوسـت در بـرابـر عـوامـل اسـترس زای مـحیطی کـمک کـنند. عـلاوه بـر ایـن، اگـزوزوم هـا مـی تـوانـند بـه افـزایـش کـارایـی سـایـر مـواد فـعال مـانـند اسـید هـیالـورونـیک، پـپتیدهـا و آنـتی اکـسیدان هــا کــمک کــنند اگــزوزوم هــا مــی تــوانــند بــه کــاهــش چــین و چــروک و خــطوط ریــز کــمک کــنند عــلاوه بــر ایــن، اگــزوزوم هــا مــی تــوانــند بــه تــرمــیم آســیب هــای پــوســتی مــانــند آســیب هــای نــاشــی از آفــتاب و اسـکار آکـنه کـمک کـنند.

پـروتـئین هـا و لـیپیدهـای اگـزوزومـی مـی تـوانـند بـه حـجیم کـردن و آبـرسـانـی پـــوســـت کـــمک کـــنند کـــه مـــی تـــوانـــد بـــه بهـــبود بـــافـــت پـــوســـت کـــمک شـــود. تـــرکـــیبات اگـــزوزوم هـــا مـــانـــند ســیتوکــین هــا، اســیدهــای نــوکــلئیک، پــروتــئین هــا و ســایــر تــرکــیبات زیســت فــعال نــیز مــی تــوانــند بــه مــحافــظت از پــوســت در بــرابــر عــوامــل اســترس زای مــحیطی و کــاهــش ظــاهــر لــکه هــای تــیره و ســایــر تــغییر رنــگ هــا کــمک کــنند. اگــزوزوم هــا بــا تــوانــایــی خــود بــرای کــمک بــه بهــبود رنــگ، بــافــت و ظــاهــر پوست، چندین مزیت درمانی و ضد پیری امیدوارکننده را ارائه می دهند. نـقش اگـزوزوم هـا در بـازسـازی فـلپ هـای پـوسـتی اسـتفاده بـالـقوه از اگـزوزوم هـا در بـازسـازی فـلپ پــوســت در ســال هــای اخــیر مــورد مــطالــعه قــرار گــرفــته اســت و نــتایــج امــیدوارکــننده ای در مــطالــعات انـجام شـده بـر روی مـوش هـا انـجام شـده اسـت . اسـتفاده از اگـزوزوم هـا در بـازسـازی فـلپ پـوسـت شـامـل تـزریـق اگـزوزوم هـا بـه طـور مسـتقیم بـه فـلپ پـوسـت بـه مـنظور تـرویـج رگ زایـی و بهـبود زخـم اســـت. مـــطالـــعات نـــشان دادهانـــد کـــه تـــزریـــق اگـــزوزومهـــای مشـــتق از ســـلولهـــای بـــنیادی مـــزانـــشیمی چـربـی(MSC) بـه فـلپ پـوسـتی مـیتـوانـد مـیزان بـقای فـلپ را بـه مـیزان قـابـل تـوجـهی بهـبود بخشـد و هــمچنین مــیزان اســکار ایــجاد شــده را کــاهــش دهــد . عــلاوه بــر اســتفاده بــالــقوه آنــها در بــازســازی فـلپ پـوسـت، اگـزوزوم هـا هـمچنین بـه دلـیل پـتانـسیل آنـها بـرای تـرویـج بـازسـازی پـوسـت مـورد مـطالـعه قـرار گـرفـته انـد. مـطالـعات نـشان داده انـد کـه تـزریـق اگـزوزوم هـا بـه پـوسـت مـی تـوانـد تـولـید کـلاژن و الاســــتین را تحــــریــــک کــــند، دو مــــاده ای کــــه بــــرای بــــازســــازی پــــوســــت ضــــروری هســــتند.
ایــــن بــــرای بـازسـازی فـلپ پـوسـت هـم مـهم اسـت، زیـرا ایـن مـواد بـرای تـشکیل پـوسـت جـدیـدی کـه در طـول فـرآیـند بـازسـازی تـشکیل مـی شـود، ضـروری هسـتند. بـه طـور کـلی، خـواص مـنحصر بـه فـرد اگـزوزوم هـا، از جـمله خـواص ضـد الـتهابـی و تـعدیـل کـننده سیسـتم ایـمنی، تـوانـایـی آنـها در تـرویـج رگ زایـی و بهــــبود زخــــم، و پــــتانــــسیل آنــــها بــــرای تــــرویــــج بــــازســــازی پــــوســــت، آنــــها را بــــه گــــزیــــنه ای جــــذاب بــــرای جـراحـی تـرمـیمی تـبدیـل مـی کـند. تـحقیقات بیشـتری بـرای درک کـامـل نـقش آنـها در بـازسـازی فـلپ پوست و تعیین موثرترین راه های استفاده از آنها مورد نیاز است.

نــقش اگــزوزوم هــا در لــوپــوس اریــتماتــوز سیســتمیک لــوپــوس اریــتماتــوز سیســتمیک (SLE)یــک اخــتلال خــود ایــمنی اســت کــه انــدام هــای مــتعددی از جــمله پــوســت، مــاهــیچه هــا و مــفاصــل را تــحت تــاثــیر قــرار مــی دهــد. عــلت SLE نــاشــناخــته اســت، امــا اعــتقاد بــر ایــن اســت کــه نــتیجه یــک محــرک مــحیطی، هــمراه بــا عــوامــل ژنــتیکی و ایــمنی اســت .در ســال هــای اخــیر، مــحققان شــروع بــه تــمرکــز بـر نـقش اگـزوزوم هـا در SLE کـرده انـد. در SLE، اگـزوزوم هـا نـقش مـهمی در ایـجاد و پیشـرفـت بــیماری دارنــد. اگــزوزومهــای بــیماران SLE حــاوی ســطوح بــالاتــری از ســیتوکــینهــا، کــموکــایــنهــا و سـایـر مـولـکولهـایـی هسـتند کـه مـیتـوانـند الـتهاب را افـزایـش دهـند. ایـن مـولـکولهـا هـمچنین مـیتـوانـند ســلولهــای دیــگر سیســتم ایــمنی را فــعال کــنند و منجــر بــه افــزایــش تــولــید آنــتیبــادیهــایــی شــونــد کــه مـــیتـــوانـــند بـــه بـــافـــتهـــای بـــدن حـــمله کـــنند. اگـــزوزوم هـــا هـــمچنین مـــی تـــوانـــند بـــه عـــنوان نـــشانـــگرهـــای زیســــتی بــــرای تــــشخیص و نــــظارت بــــر SLE اســــتفاده شــــونــــد .اگــــزوزوم هــــای ســــرم حــــاوی انــــواع مـختلفی از مـولـکول هـا هسـتند کـه مـی تـوانـند بـرای تـشخیص SLE از سـایـر اخـتلالات خـودایـمنی اســتفاده شــونــد. اگــزوزوم هــای مشــتق شــده از بــیماران SLE هــمچنین حــاوی ســطوح بــالاتــری از مـولـکول هـای خـاص مـانـند ایـنترفـرون-گـامـا و ایـنترلـوکـین-17 هسـتند کـه مـی تـوانـند بـرای نـظارت بـرپیشـرفـت بـیماری اسـتفاده شـونـد.

عـلاوه بـر ایـن، اگـزوزوم هـا مـی تـوانـند بـرای تـحویـل مـولـکول هـای درمــــانــــی بــــه بــــیماران SLE اســــتفاده شــــونــــد. بــــه عــــنوان مــــثال، اگــــزوزوم هــــای بــــارگــــذاری شــــده بــــا مــولــکول هــای ضــد الــتهابــی مــی تــوانــند بــرای کــاهــش الــتهاب در بــیماران SLE اســتفاده شــونــد. بــه طــور مــشابــه، اگــزوزوم هــای بــارگــذاری شــده بــا مــولــکول هــای ســرکــوب کــننده سیســتم ایــمنی مــی تـوانـند بـرای کـاهـش تـولـید آنـتی بـادی هـایـی کـه مـی تـوانـند بـه بـافـت هـای بـدن حـمله کـنند، اسـتفاده شــونــد. بــدیــهی اســت کــه از اگــزوزوم هــا مــی تــوان بــرای تــشخیص و پــایــش SLE و هــمچنین بــرای تـــحویـــل مـــولـــکول هـــای درمـــانـــی بـــه بـــیماران SLE اســـتفاده کـــرد. هـــمانـــطور کـــه مـــحققان بـــه بـــررســـی نــقش اگــزوزوم هــا در SLE ادامــه مــی دهــند، مــمکن اســت بــتوانــند درمــان هــای جــدیــدی را تــوســعهدهند که می تواند زندگی بیماران SLE را بهبود بخشد. نـقش اگـزوزوم هـا در پـسوریـازیـس پـسوریـازیـس یـک بـیماری پـوسـتی الـتهابـی مـزمـن اسـت کـه بـیش از 125 مــیلیون نــفر را در ســراســر جــهان تــحت تــاثــیر قــرار مــی دهــد.

مــشخصه آن لــکه هــایــی از پــوســت قــرمــز و پــوســته پــوســته اســت و در اثــر فــعالــیت بــیش از حــد سیســتم ایــمنی ایــجاد مــی شــود. در حـــالـــی کـــه هـــیچ درمـــانـــی بـــرای پـــسوریـــازیـــس وجـــود نـــدارد، تـــحقیقات اخـــیر نـــشان داده اســـت کـــه اگـزوزوم هـا مـمکن اسـت در درمـان آن نـقش داشـته بـاشـند. در مـورد پـسوریـازیـس، اعـتقاد بـر ایـن اسـت کـه اگـزوزوم هـا در پـاسـخ ایـمنی بـیش فـعال کـه منجـر بـه پـسوریـازیـس مـی شـود، نـقش دارنـد. مـــکانـــیسم دقـــیقی کـــه تـــوســـط آن اگـــزوزوم هـــا بـــه پـــسوریـــازیـــس کـــمک مـــی کـــنند هـــنوز بـــه طـــور کـــامـــل شـناخـته نشـده اسـت. بـا ایـن حـال، بـرخـی از مـطالـعات نـشان داده انـد کـه اگـزوزوم هـا مـی تـوانـند بـرای تـعدیـل سیسـتم ایـمنی بـرای کـاهـش الـتهاب و بهـبود سـلامـت پـوسـت اسـتفاده شـونـد. بـه عـنوان مــثال، اگــزوزوم هــای مشــتق شــده از نــوع خــاصــی از ســلول هــای ایــمنی (ســلول هــای T تــنظیمی) نــــــشان داده شــــــده اســــــت کــــــه الــــــتهاب را در مــــــوش هــــــای مــــــبتلا بــــــه بــــــیماری هــــــای پــــــوســــــتی مــــــانــــــند پـسوریـازیـس سـرکـوب مـی کـنند.

اگـزوزوم هـا هـمچنین مـی تـوانـند بـرای رسـانـدن عـوامـل درمـانـی بـه طــور مســتقیم بــه مــناطــق آســیب دیــده اســتفاده شــونــد. بــرای مــثال، اگــزوزومهــای مــملو از داروهــای ضـدالـتهابـی نـشان دادهانـد کـه ضـایـعات پـوسـتی شـبیه پـسوریـازیـس را در مـوشهـا کـاهـش مـیدهـند . عـلاوه بـر ایـن، اگـزوزوم هـای بـارگـذاری شـده بـا RNA هـای مـداخـله گـر کـوچـک (siRNA) نـشان داده انـد کـه الـتهاب پـوسـت را در مـدل مـوش پـسوریـازیـس کـاهـش مـی دهـند . بـه طـور کـلی، بـه نـظر مـی رسـد اگـزوزوم هـا کـانـدیـدهـای امـیدوارکـننده ای بـرای درمـان پـسوریـازیـس هسـتند. در حـالـی کـه تــحقیقات بیشــتری بــرای شــناســایــی نــقش آنــها در پــسوریــازیــس مــورد نــیاز اســت، اگــزوزوم هــا مــی تـوانـند راه جـدیـدی بـرای هـدف قـرار دادن و تـعدیـل سیسـتم ایـمنی بـدن بـرای کـاهـش الـتهاب و بهـبود سلامت پوست ارائه دهند. نـــقش اگـــزوزوم هـــا در از بـــین بـــردن اســـکار در ســـالهـــای اخـــیر، مـــحققان پـــتانـــسیل درمـــان اگـــزوزوم بـــرای از بـــین بـــردن جـــای زخـــم را بـــررســـی کـــرده انـــد.

اگـزوزوم هـای مشـــــتق شـــــده از ســـــلول هـــــای بـــــنیادی مـــــزانـــــشیمی مشـــــتق از بـــــند نـــــاف (uMSCs) در ،21-miR miR-23a، miR-125b و 145-miR خــــاص غــــنی شــــده انــــد یــــک مــــدل مــــوش بــــا نــــقص پــــوســــت نــشان داد کــه ایــن اگــزوزوم هــا مــی تــوانــند فــیبروز و تــشکیل اســکار را بــا تــداخــل در مــسیر -TGF β2/SMAD2 سـرکـوب کـنند. عـلاوه بـر ایـن، اگـزوزومهـای بـا مـقدار miR-21-3p نـشان داده شـد کــه اپــیتلیال شــدن مجــدد را تســریــع مــیکــنند، عــرض اســکار را کــاهــش مــیدهــند و از طــریــق مــهار PTEN و SPRY1 رگزایـــی را تـــرویـــج مـــیکـــنند . ایـــن یـــافـــتههـــا نـــشان مـــیدهـــد کـــه اگـــزوزومهـــای مشـــــتق شـــــده از MSC، از جـــــمله ADSC-exos، مـــــمکن اســـــت عـــــملکرد فـــــیبروبـــــلاســـــت و رســـــوب کـــلاژن را تـــنظیم کـــنند تـــا بهـــبودی بـــدون اســـکار را افـــزایـــش دهـــند. بـــنابـــرایـــن، ADSC-exos یـــک رویــــکرد درمــــانــــی بــــالــــقوه بــــرای بهــــبود بهــــبود زخــــم و پــــیشگیری از اســــکار اســــت بــــدیــــهی اســــت کــــه اگـزوزوم درمـانـی یـک درمـان امـیدوارکـننده بـرای از بـین بـردن اسـکار اسـت، امـا تـحقیقات بیشـتری بـرای درک پـتانـسیل کـامـل آن مـورد نـیاز اسـت.

اگـر اثـربـخشی آن ثـابـت شـود، مـیتـوانـد جـایـگزیـنی بـرای درمـانهـای تـهاجـمیتـر، مـانـند لایـهبـرداری بـا لـیزر و لایـهبـرداری شـیمیایـی بـاشـد. هـمانـطور کـه ایـن فـناوری بـه تـکامـل خـود ادامـه مـی دهـد، مـمکن اسـت بـه گـزیـنه ای مـناسـب بـرای کـسانـی تـبدیـلشود که به دنبال کاهش ظاهر زخم های خود هستند. نـقش اگـزوزوم هـا در تـنظیم رنـگدانـه مـطالـعات اخـیر نـشان دادهانـد کـه اگـزوزومهـا مـمکن اسـت نـقش مــــهمی در تــــنظیم رنــــگدانــــه در ارگــــانــــیسمهــــای مــــتعدد، از جــــمله انــــسان، از طــــریــــق مــــکانــــیسمهــــای مــختلف داشــته بــاشــند. نــشان داده شــده اســت کــه اگــزوزوم هــا بــیان ژن هــای دخــیل در رنــگدانــه را تـــنظیم مـــی کـــنند و راهـــی کـــارآمـــد بـــرای ســـلول هـــا بـــرای انـــتقال آنـــزیـــم هـــای تـــولـــید کـــننده مـــلانـــین بـــه سـلول هـای دیـگر فـراهـم مـی کـنند و آنـها را قـادر بـه سـنتز و تـولـید مـلانـین مـی کـند مـطالـعات نـشان داده انــد کــه اگــزوزوم هــا مــی تــوانــند فــعالــیت تــیروزیــناز را تحــریــک کــرده و منجــر بــه افــزایــش تــولــید مـلانـین شـونـد عـلاوه بـر ایـن، اگـزوزوم هـا مـی تـوانـند بـیان تـیروزیـناز را کـه بـرای تـعدیـل تـولـید مـلانـینمـهم اسـت، تـنظیم کـنند.

ـشان داده شـده اسـت کـه اگـزوزوم هـای مشـتق شـده از کـراتـینوسـیت هـا پـیش سـازهـای مـلانـوسـیت را فـعال مـی کـنند و بـاعـث تـمایـز آنـها بـه مـلانـوسـیت هـای بـالـغ مـی شـونـد. عـلاوه بـر ایـن، اگـزوزوم هـا مـی تـوانـند بـه تحـریـک مـهاجـرت مـلانـوسـیت هـا بـه مـناطـقی از پـوسـت کـه تــولــید رنــگدانــه مــورد نــیاز اســت کــمک کــنند. در نــتیجه، اگــزوزوم هــا مــی تــوانــند بــه تــنظیم بــیان ژن هـــای دخـــیل در رنـــگدانـــه کـــمک کـــنند، راهـــی بـــرای ســـلول هـــا بـــرای انـــتقال آنـــزیـــم هـــای تـــولـــید کـــننده مــلانــین و تــنظیم فــعالــیت و بــیان تــیروزیــناز فــراهــم کــنند. عــلاوه بــر ایــن، اگــزوزوم هــا مــی تــوانــند بــه تــــنظیم رشــــد و مــــهاجــــرت مــــلانــــوســــیت هــــا کــــمک کــــنند. بــــنابــــرایــــن، درک بهــــتر نــــقش اگــــزوزوم هــــا دررنگدانه می تواند برای توسعه عوامل درمانی برای درمان اختلالات پوستی مفید باشد. نــقش اگــزوزوم هــا در جــوانــسازی صــورت در زمــینه جــوانــسازی صــورت، انــواع مــختلفی از درمــان هــا، از لایــه بــرداری بــا لــیزر تــا لایــه بــرداری شــیمیایــی دیــده شــده اســت. در ایــن مــیان، یــک تــکنیک جــــدیــــد در حــــال افــــزایــــش اســــت: جــــوانــــسازی صــــورت اگــــزوزوم. ایــــن روش نــــوآورانــــه از ســــلول هــــای بـــنیادی و قـــدرت شـــفابـــخش طـــبیعی بـــدن بـــرای ایـــجاد نـــتایـــج طـــولانـــی مـــدت و طـــبیعی اســـتفاده مـــی کــند.

تــصور مــیشــود کــه اگــزوزومهــا بــه بــازســازی بــافــت و جــوانســازی ســلولــی کــمک مــیکــنند و بــه عـنوان راهـی بـرای تـرویـج جـوانسـازی صـورت اسـتفاده مـیشـونـد ایـن فـرآیـند بـا بـیوپـسی از چـربـی از بــیمار شــروع مــی شــود، کــه ســپس بــرای اســتخراج ســلول هــای بــنیادی و اگــزوزوم هــا پــردازش مـــی شـــود. ســـلولهـــای بـــنیادی و اگـــزوزومهـــای آنهـــا ســـپس بـــه پـــوســـت صـــورت تـــزریـــق مـــیشـــونـــد کـــه نـشان مـیدهـد رونـد بهـبود طـبیعی بـدن را تحـریـک مـیکـند. فـرآیـند جـوانـسازی صـورت اگـزوزوم مـی تـوانـد بـه کـاهـش چـین و چـروک، حـلقه هـای سـیاه و لـکه هـای پـیری کـمک کـند. ایـن فـرآیـند هـمچنین بــه بهــبود رنــگ و بــافــت پــوســت و هــمچنین افــزایــش تــولــید کــلاژن کــمک مــی کــند

اگــزوزوم هــایمشتق از سلول های بنیادی: در درمــاتــولــوژی زیــبایــی اگــزوزوم هــای مشــتق شــده از ســلول هــای بــنیادی از ســلول هــای بــنیادیپــرتــوان، ســلول هــای بــنیادی مــزانــشیمی و ســلول هــای بــنیادی چــربــی هســتند اگــزوزوم هــای مشــتق شــده از ســلول هــای بــنیادی مــانــند ســایــر اگــزوزوم هــای مشــتق شــده از ســلول هــای دیــگر، از نــظر مـورفـولـوژیـکی و سـاخـتاری هسـتند و تـفاوت آنـها بـین پـروتـئین هـای سـطحی آنـها و اطـلاعـات مـنتقل شـده در غـشا اسـت اگـزوزوم هـای سـلول هـای بـنیادی دارای تـوانـایـی هـای مـنحصر بـه فـردی بـرای تـــکثیر ســـلولـــی، بـــازســـازی و تـــرمـــیم زخـــم هســـتند یـــکی از ایـــن نـــمونـــه هـــا تـــغییر تـــرکـــیبات مـــاتـــریـــکس خــارج ســلولــی و تــکثیر فــیبروبــلاســت اســت. بــنابــرایــن، بــه دلــیل ایــن ویــژگــیهــا، اگــزوزومهــای مشــتق شـده از سـلولهـای بـنیادی مـیتـوانـند نـقش حـیاتـی در جـوانسـازی پـوسـت، ریـزمـحیط پـوسـت و تـرمـیم زخـم در طـول درمـان آکـنه ایـفا کـنند هـمانـطور کـه مـی دانـیم پـیری پـوسـت نـاشـی از عـوامـل داخـلی و خـارجـی اسـت.

در عـوامـل داخـلی بـر اسـاس وابسـتگی ژنـی بـرای پـیری و نـوع بـافـت پـوسـت هسـت بـا ایـن حـال، از نـظر خـارجـی، عـوامـل مـتعددی مـسئول ایـن امـر هسـتند، مـانـند نـور مـاوراء بـنفش B(280-320 نـــانـــومـــتر) (UV-B) کـــه بـــاعـــث جـــهش DNA و افـــزایـــش اســـترس اکـــسیداتـــیو بـــر روی ســلول هــا مــی شــود کــه منجــر بــه پــیری پــوســت مــی شــود .جــدای از ایــن، UV-B هــمچنین مــیتــوانــد مــسیرهــای ســیگنالــینگ MAPK را شــبیهســازی کــند، کــه بــیان MMPs را بیشــتر تــقویــت مــیکــند و منجــر بــه کــاهــش کــلاژن نــوع I تــوســط فــعالکــننده پــروتــئین-1 مــیشــود .از طــریــق تــحقیقات دیــگر، مــا مــی دانــیم کــه ســنتز کــلاژن نــوع I و III جــنبه هــای ضــروری ECM هســتند، زیــرا در نــهایــت پــوســت را جــوان تــر و پــرتــر نــشان مــی دهــند و منجــر بــه پــیری پــوســت مــی شــونــد جــدای از ایــن، بــا افــزایــش ســـن فـــیبروبـــلاســـت درم، در نـــهایـــت منجـــر بـــه کـــاهـــش کـــلاژن مـــی شـــود و هـــمراه بـــا بـــیان MMPs، منجـر بـه جـدا شـدن کـلاژن مـوجـود مـی شـود کـه منجـر بـه عـلائـم پـیری پـوسـت مـانـند چـین و چـروک و افــزایــش رنــگدانــه مــی شــود مــطالــعات پــیری روی پــوســت ثــابــت کــرده اســت کــه اگــزوزوم هــای مشــتقشده از سلول های بنیادی در کاهش پیری پوست موثر هستند . نقش اگزوزوم ها در ویتیلیگو ویتیلیگو یک بیماری پوستی است که باعث از بین رفتن رنگدانه پوست و در نتیجه ایجاد لکه های سفید روی پوست می شود. این بیماری هم مردان و هم زنان را در تمام سنین مبتلا می کند و در افراد با پوست تیره شایع تر است در حالی که علت ویتیلیگو هنوز ناشناخته است، شواهدی وجود دارد که نشان می دهد این یک اختلال خود ایمنی است تصور می شود اگزوزوم ها با تنظیم فعالیت ژن های دخیل در تولید ملانین در ایجاد ویتیلیگو نقش دارند اگزوزوم ها همچنین حاوی آنتی اکسیدان هایی هستند که ممکن است به محافظت در برابر آسیب اکسیداتیو پوست کمک کنند. در حالی که مشخص نیست که چگونه این مولکول ها ممکن است در ویتیلیگو نقش داشته باشند، برخی از مطالعات نشان داده اند که ممکن است به محافظت از پوست در برابر اشعه ماوراء بنفش کمک کنند، که تصور می شود عاملی در ایجاد ویتیلیگو باشد.

اگزوزوم ها علاوه بر نقشی که در تنظیم سیستم ایمنی بدن و محافظت از پوست در برابر آسیب اکسیداتیو دارند، ممکن است در ترمیم سلول های آسیب دیده پوست نیز نقش داشته باشند با رساندن مولکولهای لازم به سلولهای آسیبدیده، اگزوزومها ممکن است به تحریک فرآیند ترمیمی و ترویج تشکیل سلولهای جدید قادر به خواص تعدیل کننده ایمنی )MSCs( پوست کمک کنند. سلول های بنیادی مزانشیمی و بازسازی هستند که آنها را به گزینه ای بالقوه برای درمان ویتیلیگو تبدیل می کند. با ترشح سیتوکین های سرکوب کننده سیستم ایمنی و فاکتورهای رشد، سلول های بنیادی مزانشیمی می توانند پاسخ ایمنی را تعدیل کرده و رنگدانه مجدد ضایعات ویتیلیگو را افزایش دهند. برای MSC مطالعات بالینی و پیش بالینی قبلاً نتایج امیدوارکنندهای را از درمانهای مبتنی بر درمان ویتیلیگو نشان دادهاند به طور کلی، به نظر می رسد اگزوزوم ها در ایجاد و پیشرفت ویتیلیگو نقش دارند. در حالی که تحقیقات بیشتری برای درک نقش دقیق آنها مورد نیاز است.

آنها ممکن است یک هدف بالقوه برای درمان هایی باشند که می توانند به بهبود این وضعیت کمک کنند نقش اگزوزوم ها در رشد مو رشد مو یک فرآیند بیولوژیکی پیچیده است که توسط مکانیسم های متعددی از جمله ژنتیک، هورمون ها و سایر عوامل خارجی تنظیم می شود مطالعات اخیر کشف کرده اند که اگزوزوم ها، وزیکول های کوچکی که توسط سلول ها آزاد می شوند، ممکن است نقش مهمی در این فرآیند ایفا کنند نتیجه گیری: چشم انداز صنعت آرایشی و بهداشتی به دلیل تقاضای مصرف کنندگان برای محصولات . جدید و نوآورانه به طور مداوم در حال تحول است. اگزوزومها بهعنوان مواد بالقوه جدید در صنعت زیبایی شناسایی شدهاند که میتوانند فواید زیبایی قابل توجهی ارائه دهند. اگزوزوم ها نقش درمانی در بهبود زخم، بازسازی فلپ پوست، لوپوس اریتماتوز سیستمیک، پسوریازیس، درماتیت آتوپیک، اسکلروز سیستمیک، حذف اسکار، جوانسازی صورت، تنظیم رنگدانه، ویتیلیگو و رشد مو دارند. اگزوزوم ها پتانسیل فوق العاده ای برای متحول کردن صنعت لوازم آرایشی و ارائه محصولات مراقبت از پوست موثرتر دارند. خواص منحصربهفرد اگزوزومها، مانند توانایی آنها در نفوذ به پوست، غلظت بالای مولکولهای فعال زیستی، و توانایی آنها در تعامل و تعدیل سلولهای پوست، آنها را به موادی مطلوب برای محصولات آرایشی تبدیل میکند.